అది ఒక ‘బూతు’ కథ
అర్థరాత్రి మా ఆవిడ ఒక్కటేసింది. . దెబ్బకి లేచి కూర్చున్నాను.
“అర్థరాత్రి మద్దిల దరువన్నట్టు ఏంటండీ ఆ పిచ్చి కేకలు” అంది శ్రీమతి.
“ముఖ్యంగా ఎన్నికల రోజుల్లో ఆ పేపర్లన్నీ ముందరేసుక్కూర్చుని చదవద్దంటే వినరు..
అర్థ రాత్రి అంకమ్మ శివాలు. బూతు బూతు అంటూ ఏంటా వెధవగోల? లేవండి, లేచి ఆ అలమార్లో విభూతి కాస్త పెట్టుకుని, ఇంక పడుకోండి.” అని తాను అటు తిరిగి పడుకుంది శ్రీమతి.
నా బ్యాంకు సర్వీస్ లో ఒకే ఒక్కసారి ఎలక్షన్ డ్యూటీ పడింది.. దశాబ్దం దాటినా, ఆ చేదు అనుభవము ఒక తీపి గుర్తు. ఆ డ్యూటీలో నన్ను ప్రిసైడింగ్ ఆఫీసర్ అన్నారు. ముందు బ్రీఫింగ్, అక్కడ బోల్డు రూల్స్ చెప్పారు...అన్నీ బాగా ఒంటపట్టాయి. రేపు ఎలక్షన్ అనగా మెటీరియల్ కలక్ట్ చేసుకోడానికి ఇంజనీరింగ్ కాలేజీకి రమ్మన్నారు. రెండు బాలట్ బాక్స్ లు, బాలట్ పేపర్లు, ఇంకా ఏవేవో కవర్లు, కాగితాలు.. ఇది కాక వెదురు కర్రలు, గుడ్డలు, పురికొస ముక్కలు.. ఇవన్నీ పట్టుకెళ్లడానికి రెండు గన్నీ బ్యాగులు...సంతకం పెట్టించుకుని ఇవన్నీ లెక్కప్రకారం అప్పచెప్పారు. తిరిగి అన్నీ లెక్క ప్రకారము వాపసు ఇవ్వాలి అని మరీ మరీ, మళ్లీ మళ్లీ చెప్పారు. నాకు అసిస్టెంట్ ప్రిసైడింగ్ ఆఫీసర్ అక్కడ కలిసాడు. అతడు స్టేట్ గవర్నమెంట్ ఉద్యోగి. మునిసిపల్ స్టేడియం అవతల ఉన్న ప్రభుత్వ దృష్టిలో బలహీన వర్గాలుగా భావించబడే ప్రజలు నివసించే ఒక పేట. అక్కడ ఒక స్కూల్ దగ్గర మమ్మల్ని దింపేసి, ఇదే మీ సెంటర్ అని చెప్పేసి మేము ఎక్కి వచ్చిన బస్సు చక్కా పోయింది.
ఆ స్కూల్ లో మరో మూడు బూతులున్నాయి. దానికి సంబంధించిన పోలింగ్ స్టాఫ్ కూడా వచ్చినట్టున్నారు సందడిగానే ఉంది.. తలుపుమీద నెం 2 అని అంటించి ఉన్న..మా గది దగ్గరికి వెళ్ళాము, లగేజీతో సహా. ఆ గదిలో చిన్న బూతు రెడీ చెయ్యాలన్నాడు మా ఎ.పి.ఓ. అతనికి బూతుల గొడవ బాగా అనుభవముంది అని చెప్పాడు.బూతంటే పవిత్ర ఓటు హక్కు వినియోగించికోడానికి ఒక మరుగు ప్రదేశము అన్నమాట. అక్కడున్న ఒక స్కూల్ బల్ల మోపు చేద్దామని చూస్తే,వయసులో ఉన్నప్పుడు అది నలుచదరముగా చక్కగా ఉండేదేమో కాని ప్రస్తుతం ఒక కార్నర్ విరిగిఉంది. తెచ్చిన వెదురు బద్దలు, పురికొస, గుడ్డలు .. వీటి సాయంతో, నాలుగు ప్రక్కల కట్టి గదిలా చేద్దామని శ్రద్ధగా ప్రయత్నించాము.మా ఆస అడియాస అయింది. చివరికి గుడారానికి ఎక్కువ, గదికి తక్కువ అన్నట్టు అది తయారైంది.
“బాగుంది సార్, బాగా చేసారు.” అంటూ ఒక ఆగంతుకుడు మా బూతులోకి వచ్చేడు. అతని వెనకగా ఒక స్త్రీ మూర్తి దర్శనమైంది.‘ఎవర’ రన్నట్టు చూసా. ‘మీరేనా సార్,ప్రిసైడింగ్ ఆఫీసర్ ?’ అని ప్రశ్నించి, ‘మా మిసెస్ ను ఇక్కడ మీ బూతులో పోలింగ్ అసిస్టెంట్ గా వేసారు’ అని కూడా ఉన్న స్త్రీ మూర్తిని పరిచయం చేసాడు ఆ ఆగంతకుడు. ‘గ్లాడ్ టు మీట్ యు’ అని నన్ను పరిచయము చేసుకుని, ఎ.పి.ఓ గార్ని కూడా పరిచయము చేసా. కాసేపటికి, మరో ఆగంతకుడు మరో ఆడకూతుర్ని తీసుకువచ్చి అసిస్టెంట్ అంటూ పరిచయము చేసాడు. మొగుళ్ళను వెళ్ళమని, కవర్లు అవీ రెడీ చేయండి అని వారికి పని పురమాయించి, చుట్టూ ఉన్న వాతావరణము ఒక సారి బ్రీఫింగ్ క్లాసులో చెప్పిన ప్రకారము సర్వే చేద్దామని బయటికి వచ్చా.
అప్పటికే ప్రక్క బూతు వాళ్లు కూడా బయటికి వచ్చారు. వాల్పోస్టర్లు గట్రా పీకేసినట్టు తెలుస్తోంది. కాని అక్కడ ఉన్న ఓ విగ్రహానికి, గోనె చుట్టారు.. ఆ విగ్రహం చాచిన చెయ్యి గోనెలోకి ఇమడక పోవడం వల్ల “టా టా” చెప్తున్నట్టు కనపడ్తున్న ఆ చెయ్యి , ఫలానా నాయకునిదని చెప్పకనే చెప్తున్నట్టు ఉంది అని ఒకరి కామెంట్. ఆ చెయ్యికి ఏంచుట్టినా ఆ సజెషన్ వస్తూనే ఉంటుంది అని, ఆ ప్రక్కనున్న ఒక గుడ్డ కప్పే ప్రయత్నం చేసాం. ఆ పచ్చటి గుడ్డమీద ఎలక్షన్ గుర్తు బెల్ కొట్టింది. “అమ్మో ఇది మరీ ప్రమాదం” అని అవన్నీ దూరంగా విసిరేసి, ఏంచెయ్యలేక వెనుదిరిగాము.
బూతుకు వస్తుండగానే మా పోలింగ్ అసిస్టెంట్స్ భర్తలు ఎదురొచ్చారు. ‘అయ్యో మీరు వెళ్లిపోలేదా,’ అని పరామర్శిస్తే … “మా ఫామిలీస్ ఆడ కూతుళ్ళు కదండీ, ఇక్కడ బూతులో ఉండలేమంటున్నారండీ, ..పొద్దున్నే,అంటే చీకటుండగానే.. వచ్చేస్తారండి... మీరు పెర్మిషన్ ఇస్తేనే అనుకోండి.. మీరు పెర్మిషన్ ఇస్తారు కదండీ, పెర్మిషన్ ఇప్పించండి..” అని వాపోయారు. “రాత్రి వేళ,ఈ గొడవల్లో బూత్ లో ఆడకూతుళ్లు ఎక్కడ ఉండగలరు” అని ఆలోచించి, ఉదయం అయిదున్నర కల్లా ఇక్కడుండాలి అని మరోసారి గట్టిగా చెప్పి పెర్మిషన్ ఇచ్చేసా.. ఆ క్షణం నుంచి మా ఎ.పి.ఓగారి సణుగుడు ప్రారంభమైంది... కాసేపటికి మా చుట్టాలబ్బాయి ద్వారా మా శ్రీమతి రాత్రి తినడానికి ఏదో టిఫిన్ పంపింది. మర్నాటి సంగతేమిటని కబురు పంపింది. నాకు మాత్రం ఏం తెలుసు. ఏదో ఏడుస్తాలే అని రిటర్న్ కబురు పంపా..
ఆ రాత్రి అక్కడ పడుకోవాలి. మర్నాడు స్నానాదులెలా ? అని ఒక సర్వే చేసా.. కొంచెం దూరంగా ఒక సులభ్ కాంప్లెక్స్ కనపడింది. ఏదో ఒకటి అనుకున్నా. ఎదురుగా ఏదో స్కూల్ అనుకుంటా .. అక్కడ కుళాయి ఉంది అని ఎవరో చెప్పారు. సరే అనుకున్నా.. కొంత హోమ్ వర్క్, బాలట్ పేపర్లకు స్టాంపులు, కవర్లలో పెట్టాల్సినవి అవీ రెడీ చేసే ప్రయత్నం చేసా. “కంగారు పడకండి సార్, ప్రొద్దున్నకన్నీ రెడీ అయిపోతాయి..” ధైర్యం చెప్తున్నాడులే అనుకుంటూంటే “అయినా మీరు ఆ అమ్మాయిల్నీ అలా పంపేయకూడదు సార్..” అని ముక్తాయించాడు. దోమల్ని తోలుకుంటూ, రాత్రి గడిపాం.
నాలుగు అయ్యేటప్పటికి లేచాము. కూడా తెచ్చుకున్న టార్చ్ సాయంతో , ఎదర స్కూల్లో ఆ కుళాయి దగ్గర మొహాలు తోమి, సులభ్ కాంప్లెక్స్ కు బయల్దేరా.. రాత్రి దగ్గరనిపించినా, ఇప్పటి పరిస్థితిలో చాలా దూరమనిపించింది. తీరా అక్కడికి వెళ్తే … ఇంకా తెరవబడలేదు ఆ సౌలభ్యం. మళ్ళీ వెనక్కి వచ్చి ఎదురుగా ఉన్నస్కూల్ చీకటిలోకి వెళ్ళా.. ఇలాతిరిగి అలా తిరిగితే ఒక లెట్రిన్ కనపడింది.. చూస్తే తలుపులు లేవు. ఈ అవసరము ముందు---తలుపులు పెద్ద అవసరమా అని సమాధానపడి, నా ప్రయత్నంలో పడ్డా.. ఈ లోగా మరొక బాధితుని ప్రవేశము.. ఒక దగ్గు దగ్గి ‘ఉన్నా’ నన్నా.. ‘సారీ’ చెప్పాడు, అతడూ మా పక్షే.. సరే పని కానిచ్చి ఆ కుళాయి దగ్గర రెండు చెంబులు పోసుకుని.. కనపడని ఆ చీకట్లోంచే ఆ కనపడని వానికి మ్రొక్కి... మా బూతుకు చేరి.. అలంకారం పూర్తి చేసుకున్నా..
చక్కగా ముస్తాబై మా పోలింగ్ అసిస్టెంటులు వచ్చారు.. పార్టీ వాళ్లు పంపిన ఒక కుర్రాడు వచ్చి కాఫీ కావాలా సార్ అన్నాడు. పార్టీలకతీతంగా ఆలోచించా.. కాఫీకదా.. లేపోతే ఆ దరిదాపుల్లో కాఫీ చాయల్లేవు. వాడిచేత తెప్పించుకున్న రెండు ఇడ్డెన్లూ కాఫీ సేవించి .. ఏడవకుండా.. అదేనండీ టైమ్ ఏడు అవకుండా.. ఎన్నికలకు సిద్ధమయ్యాము. తిన్నపుడు తెలియలేదు-- ఇక ఆ రోజుకు నేనేమీ తినలేనని. పోలీసులు, హడావుడి, ప్రారంభమయింది. లైను కట్టారు ఓటర్లు. సరిగా టైముకు---, మేము రెడీ, రండి అని స్వాగతించాము.
లైనులోని ఏ ఓటరూ కదలలేదు. ఏమర్రా... రండమ్మా అన్నాము.. ఆ పేటకు పెద్ద ముత్తైదువ ఉన్నదట. ఆవిడ మొదటి ఓటు వెయ్యాలట. అది అన్ని పార్టీలవాళ్లకి అంగీకారమేనట ... సరే ఆవిడ గారు తలనిండా స్నానంచేసి, ముఖంనిండా పసుపు రాసుకుని,తలనిండా పూలు తురుముకుని, పెద్ద బొట్టుతో వచ్చి నిదానంగా ఓటు హక్కు వినియోగించుకున్నాక.. ఎన్నికల ప్రక్రియ ప్రారంభమయింది..
మా వాళ్లకి ముందే చెప్పా .. ఎక్కడా రాజీ పడకండి, చక్కగా డ్యూటీచేద్దాము అని. అరగంట గడిచింది. ఎంతమంది అయ్యారు సార్.. అని వెనకనుంచి పోలీస్ ఆయన అడిగాడు.. ఇతగాడికేమిటీ ఇంట్రెస్ట్ అనుకుంటూంటే మా ఎపిఓ చెప్పాడు, ‘వీళ్లు ఎప్పటికప్పుడు పై వాళ్లకి పొజిషన్ చెప్పా’లని. వార్తల్లో గంట గంటకీ పెర్సెంటేజ్ చెప్తూ ఉంటారు.. ఇదన్నమాట. నాకు జ్ఞానోదయం అయిపోయింది. సార్.. కొత్త బాలట్ పేపర్లు స్టాంపెయ్యండి అన్నాడు ఏ.పి.ఓ. ‘అవి వేస్ట్ అవకూడదు. అందుకని ఎప్పటికప్పుడు రెడీ చేసుకోవా’ లని రూల్..
నేను ఆ పనిలో ఉండగా మా ఎ.పి.ఓ ఏదో గొడవ పడ్తున్నాడు. ఏమిటంటే ఈవిడ చెప్తున్న వివరాలు సరిపోటం లేదండి అన్నాడు. నేను వెళ్లా.. ఒక ఆడ ఓటరు ఆడ నుంచుంది. విషయం తెలుసుకునే ప్రయత్నంలో.. ‘ నీ పేరు ఏమిటమ్మా’ అని అడిగా..చెప్పింది.. అడ్రస్ అవీ సరిపోతున్నాయి. భర్త పేరు సరిపోవటం లేదు. .. “అమ్మా … మీ పేరు సరిపోవటంలేద”న్నా.. ఈ లోగా వెనకాలనుంచి..ఎవరో ఏదో గొణిగాడు.. “ఆ మొగుడు పేరేం చెప్పాలో ముందే ఏడవచ్చు కదా .. చెప్పేటప్పుడు సరిగా చెప్పరు.. ఇప్పుడీ గొడవ..” అని వెనక్కి వెళ్లిపోయింది.
తర్వాత ఒక అంధుడు ఇంకోరిసాయంతో ఓటేస్తానన్నాడు. ఆ వివరాలు రికార్డ్ చేసి, ఓటువేయడానికి అనుమతించా.. అన్ని రకాలు మా బూతులోనే వచ్చాయి.. ఇక లంచ్ బ్రేక్ లేదు.. మధ్యలో పార్టీ నాయకులు.. వచ్చి వెళ్లారు. మీడియా వాళ్లు..వచ్చి వెళ్లారు. అయిదైనా ఓటర్లు వస్తూనే ఉన్నారు. ఎలక్షన్ స్టాఫ్ కు ఈయవలసిన డబ్బులు అధికారులు వచ్చి నాకు ఇచ్చి వెళ్లారు. “మీకు బాలట్ పేపర్లు బాలన్స్ అయ్యేదాకా మీ వాళ్లెవ్వరికీ డబ్బులు ఇవ్వకపోతే మంచిది.” అని చెప్పి వెళ్లారు. వాళ్ల పనైపోయింది.
పోలింగ్ టైమ్ అయిపోయిందని చెప్పాం.. పార్టీ ఏజంట్స్ లోపలకి వచ్చేసారు. మిగిలిపోయిన ఓట్లు ఇచ్చేస్తే మేము సర్దుకుని వేసేసుకుంటామ్ సార్ అంటూ షంటింగ్..నాకర్థంకాలేదు.. జోకేమో అనుకున్నా.. అయినా కుదరదన్నా..
ఇంక బాలన్సింగ్.. కవర్లలో అన్యోన్య సాయంతో వేసినవి.. చాలెంజ్డ్ ఓట్స్ ఇలా ఏవో రిటర్న్స్ ..వాళ్లు చెప్పిన ఫారాలలోనే నింపాలి..ఆ కవర్లు ఫారాలు వెతుక్కోవడం చాలా టైమ్ పట్టింది. ఇవన్నీ చేసేటప్పటికి వాన్ వచ్చేసింది. బుర్ర వేడెక్కిపోతోంది.. ఈలోగా మా పోలింగ్ అసిస్టెంట్ ల మొగుళ్ళు వచ్చేసారు.. అసిస్టెంటులు మా డబ్బులిస్తే మేం పోతామంటారు.. నాకు చికాకు ఎక్కువైపోతోంది... బాలట్స్ బేలన్స్ చేయడానికి ఒక తమాషా ఫార్ములా ఉంటుంది.. అది ముందర ఈ హడావుడిలో సరిగా గుర్తురాలే. ఓ పట్టాన బాలన్స్ అవలేదు.. మొగుళ్ళని ప్రక్కన పెట్టుకుని డబ్బులు అంటారు వీళ్లు.. చిర్రెత్తింది.. ఇచ్చేసి పంపించేసా.. ఎ.పి.ఓను కాకా పట్టి మొత్తానికి బాలన్స్ చేసాం..
వ్యాన్లో పడ్డాం... సకాలములో చేసి వ్యానెక్కిన వాళ్లు మాకేసి గుర్రుగా చూసినట్టనిపించింది.. “సారీ సర్ మా వల్ల మీకు లేట్ అయింది” అన్నా.. వాళ్లెవ్వరూ స్పందించలేదు. నా తర్వాత ఇంకో రెండు సెంటర్ల వాళ్లు ఎక్కారు. నేనూ వాళ్ళకేసి గుర్రుగా చూడబోయా.. మనసు ఒప్పలేదు. మళ్లీ ఆ పురికోసలు, పాత గుడ్డలు, వెదురు పుల్లలు అన్నీ మోసుకొచ్చాము. అందరూ అలాగే తెచ్చారు.. అర్థరాత్రి అయింది.. మా బాలట్ బాక్స్ వాళ్లకి ఇచ్చి వచ్చేటప్పటికి. వెదురు పుల్లలు, గుడ్డలు, పురికొస అక్కడ పాడేయండి అన్నారు.. లెక్కా గట్రా ఏమీ లేదు.
ఒక బాలట్ బాక్స్ లో సర్దొచ్చుకదా, రెండెందుకు వాడావు అని చీవాట్లు, అన్ని రిటర్న్స్ ఏమిటి అని అదో తప్పు.. పోలింగ్ అసిస్టెంట్స్ ను ముందే ఎందుకు పంపావు అంటాడు.. మొత్తానికి బయటికి వచ్చా ..
అక్కడే టెంట్ లో అన్నాలు డ్యూటీ చేసొచ్చిన వారికి పెట్తున్నారు... అర్థరాత్రి తినడానికి అంత ఇష్టపడను.. కాని అడుగుపడడమే కష్టంగా ఉంది.. వేడి వేడి సాంబారు, పెరుగూ అన్నం తినగానే పోయాయనుకున్న ప్రాణాలు తిరిగొచ్చాయి.. చాలా దూరం నడిస్తేకాని ఆ అర్థరాత్రి ఆటో దొరకలేదు.. ఇంటికి చేరి తలుపు కొడ్తే, తలుపుతీసి నన్ను చూసి, మా శ్రీమతి జాలిపడి ఆహ్వానించింది.. టార్చ్ లైటు, ముందురోజు పంపిన టిఫిన్ బాక్స్ పోయినందుకు మర్నాడు క్లాసు పీకింది. వాళ్లిచ్చిన కూలీ పోయినవాటికి సరిపోయింది.
తమాషా ఏంటంటే మాకందరికీ కూలీ డబ్బులు సమానమే..పి.ఓకి,ఎ.పి.ఓకి,అసిస్టెంట్స్ కీ అందరికీ... ఒకటే … కాని నాకు చీవాట్లు, అవమానాలు అధికం. నిజానికి అన్నీ నిల్ అని ఫారాలు ముందే కవర్లో పెట్టేస్తే సరిపోను. చాదస్తం. వెదురుపుల్లలు,గుడ్డలు అవీ సిన్సియర్ గా తేకపోయినా నష్టం లేదేమో అనిపించింది. అందరిలానేను వచ్చేద్దును. కాని దేనికైనా అనుభవము రావాలి. సౌకర్యం కోసం ఆ ఓటు వేయించే వారిని ఇలా వేయించడం.. ...అంతా బూత్ మహాత్మ్యం.
మా ఆవిడ చెప్పినట్టు ఏదో డెబిటూ, క్రెడిటూ అని ఆ లెక్కలు వేసుకోక, ఈ ఎలక్షనులు, డ్యూటీలు ఎందుకు చెప్పండి. ఆ మాటే .. పరధర్మో భయావహ అని గీతాచార్యుడు చెప్పాడుగా..
